Сочинение на табасаранском языке кьюрд
Аьлимурад Аьлимударов, Дербент райондин Салик гъул. 1998-пи йисан Аь.Аьлимурадов сабпи ражари табасаран сягьнайиина конферансье вуди удучIвуру ва дидхъан мина, литературайихъди аьлакьалу ляхнарихъди багахьди таниш шули, Табасаран ва Дербент районарин культурайин идарйириъ гъилихну. Гьамусяаьт Аь.Аьлимурадов Дербент шагьриъ «Каспий» кIуру телевидениейин милли передачйир гъахру редакцияйин заведующийди лихура.
Сарна сарди фикрарихъди…
Сарна сарди фикрарихъди гъахьиган,
Агъзур жюре фикир гъюру яв кIулиз.
Яраб дюн’я наънан ккебгънайиб
вуйкIан,
Яраб, инсан гьаз гъюрур ву му
уьмриз?!
Я кIул адар, я аьхир адар вахтнан,
Я дюн’яйин гьацIкьял, гъирагъра адар.
Кьюр касдикан сар шулу кьитур
бахтнан,
Девлет ади бахт гъадабгъуз даршлудар.
Уьмрин чархну аьсрихъ аьсир
гъабхура,
Инсанарин гьарай, суза, гъам ади.
Гъунши, мирас-варис, тухум улхура,
Я жарарнур, я жвуван кас аьгъдарди.
Магьа дуфна табиаьтдиз хьадукар,
Ужуб ният гьар инсандин кIваз хури.
Гюзел вахтну арццна ухьуз чан урар,
Ухьухьинди илтIибкIну маш аьлхъюри.
Назвал кади адашвури а кюкйир,
Зав’ан гъюрай ригъдин нурар куркIиган.
Девран дубхьну, дибисну ккунирин хил,
Жигьил гъюра, хьадукран вахт хъубкьиган.
Жанлу дапIна хьадукру дюн’я вари,
Хиял апIин женнет багъдиз дуфнава.
Табиаьтдин ачухъ, марцци гьавайи
Наан ашра, ихь Ватандиз хурава.
Расмия Аьшурбегова, Табасаран райондин Гюгьрягъ гъул. Жулжагъ мектебдиъ 11-пи класс ккудубкIну, дугъу Дербентдин духтирвалин училищейиъ урхуз хъюгъну.
Сабпи шиърар мектебдиъ урхури амиди «Табасарандин нурар» газатдиъ чап гъапIну.
Гьаз пашманди лигурава гъи, дада,
Му яв шуран шадвал айи улариз?
ЧIяаьн, дада, гъивунва узуз ранда,
Шуру фикир тувну му яв дарсариз.
Ягъал мапIан, миннат вуйиз, му яв сес,
Думу сеснакк жин мапIана ккунивал.
Зиринг гьевес кади хъадабгъ яв нефес,
Яв дарс кIваъ а, алабхъидар читинвал.
Уву туву гьар дарс, ясан насигьят,
Фикир мапIан, шуран кIваълан душнадар,
Пашман мапIан, апIин яв юкIв саламат,
Веледдиз яв аьлхъру улартIан ккундар.
Зу бадали му дюн’яйиъ яшамиш
Шулайиб зуз, гизаф ужи аьгъязуз.
Гъийин йигъан яв дарсар кIваълан гьаиш,
Закур нянат гъюрубра хабар азуз.
Фикир мапIан, велед ву кIури бахтсуз,
Уву гъвалахъ хъайиб дугъан бахт дарин,
Зу бадали яв жан ккидипну пулсуз,
Уву гъапIу ширин гаф кIваълан
гъярин?!
Ву уз’ина хил запIруган, хъжагъруган,
Фукьан вушра думуган гиран шуйзуз.
Анжагъ сацIиб вахтар кечмиш гъахьиган,
Яв дарсарин кьадри хьуз хъюбгъну узуз.
Жамбулат Гьябибов, Хив райондин Лика гъул. 2001-пи йисан мектеб ккудубкIну, дугъу ДГУ-йин культурайин факультетдиъ актерарин отделениейиъ урхуз хъюгъру. Думу ккудубкIган Жамбулат Гьябибов табасаран драмтеатриъ лихуз хъюгъру. Дугъан сабпи шиърар «Ппази», «Дагъустан дишагьли» журналариъ ва «Табасарандин нурар» газатдиъ чап гъапIнийи.
Ярхлаъ ава, кIваз ккуни кас, гъи узхьан,
Бедбахтвалиъ абхъну айиз зяиф юкIв.
Хъана фикрар гъюра кIулиз сар увкан,
Ялгъуз уьмриъ духьну азу гьисснан лукI.
Агъзрар’инди хядар али мучIу зав,
Яв гъаншариъ деъназа сарди ахъли.
Яш гъабхьнушра, гъабхьундар апIуз битав
Узхьан йиз юкIв, фагьумдиан, жан али.
Ярхлаанси нур туврайи бицIи хяд,
Йизуб вува, аьгъязуз, йиз уьмрин бахт,
Гъач йибтIурхьа ихь арайиъ гъадми гъяд,
Жил’ин шулдарш, завуъ ккабалгурхьа бахт.
Ваъ, гучI ктарзуз, ярхлаъ а дупну уву,
Ваъ, гучI ктарзуз, ву дупну уву бицIиб.
Йиз хусуси хяд, кIваълан гьархдарзаву,
Аьгъязуз гьарган уву кIул’ин алиб.
Сунаханум Гьяжикъурбанова, Табасаран райондин ТинитI гъул. ДГУ-йин филфак ккудубкIбалан кьяляхъ, ТинитI гъулаъ мектебдиъ мялимди гъилихну. Гьамусяаьт Дербентдин педколледждиъ табасаран чIалнан мялимди лихура.
Салам увуз, йиз Ватан
Салам увуз, йиз ватан,
Дагъ, хутIил, багъ ва бистан,
Салам увуз кIваантIан,
Йиз гьисснан марцци литIан.
Уьмур хъапIрашра ярхлаъ,
Гьарган айиз уву кIваъ.
Ширинвалихъ яв жилин
Хъубкьруб дюн’яйиъ шулин?
Уву анжагъ чарасуз
Мажбур гъахьунза гъибтуз.
Гъушну, гьархну ву, кIури,
Хиял мапIан, юрд багъри.
Гъурабат ву гъурабат,
Тувдар диди кIваз кьувват.
Хуз шулдар дерин нефес,
КапIдар диди кIвак гьевес.
Убзнийза шербет гажниъ
Убзнийза шербет гажниъ,
Гъюр кIури бахтлу гвачIин.
Йигъан убхъуз саб цIадал,
Йигъан гъюз йиз кIваз шадвал.
АпIурза йигъан саб кьюртI,
Ав, йигъан кIваз гъюриз кьюрд.
ГъапIва, кьисмат – йиз бика,
Шербетнакан гьаз сирка?
Фу гъапIнуш аьхю тахсир,
Кьисмат, абцца узуз сир.
КIваз дубхьнайи авара,
Улупа дарман – чара.
Динара Гьясанова, Табасаран райондин ЧвулатI гъул. Дербентдиъ музыкайин училище ккудубкIган, Табасаран драмайин театриъ лихуз хъюгъну. Сабпи шиърар «Табасарандин нурар» газатдиъ чап гъапIну.
Гьар йишваз сар алдаъну пис кьисматну,
Ярхла йишваъ сар вуйза, чи, ялгъузди.
ЮкIв дар шуйиз гъяркъиган нивкIуъ уву,
Уву рякъюз улар хъади, ккуни чи.
КIваин хури шулза ихь бахтлу йигъар,
БицIи вахтна тамшир гъапIу чру хярар.
Адаш, дада фукьан дайинхъа гьяйран,
ВаритIан бахтлу ишри, кIури, ич шубар.
Йиз улдаккна гъюру жакьварин сесну
ГвачIнин ухди уягъ гъапIунзу гъира.
Чиб-чпихъди вуйи дурарин шад сюгьбатну,-
Гьадму йигъар хъана фикрариз хура.
Источник
Сочинение на табасаранском языке кьюрд
Табасаран литературайин хьадукар азгарди улубкьура
Дагъустандин китабарин чапханайи бажаранлу табасаран шаир, гьикаятчи ва дилавар публицист, юстицияйин полковник, республикайин лайикьлу юрист, «Вари Урусатди баркаллуди кIваин уьбхюра» дипломдин ва дидихъди тувнайи М.Ю.Лермонтовдин, хъа гьацира сач шаирин 85-йис тамам хьпахъди аьлакьалу вуди тувнайи А.П.Чеховдин гъизилин медаларин сагьиб Багъир Ражабовдин 86-пи йисандин хьадукар лишанлу апIури, дугъан «ДиликIузди хъиршдар» ччвур тувнайи аьхю китаб чапдиан адабгъна.
Дугъан гьаму бажаранлу китабдиъ чап дапIнайи гьевеслу ва жанлу, метлеблу ва маракьлу, жавагьирарсдар эсерариъ, учвуз, китаб урхурайи гьюрматлу дустар, учв шаир, гвачIниндин ахсрарси, чан вари къаш-къаматдиъ рякъюрчвуз.
Багъир Ражабович гьамус йицIубпи китабдин сагьиб ву. Дугъан вари китабариъ чап дапIнайи эсерар варидари: шаирари ва аьлимари, махлукьатлу хабрарин дакьатар урхурайидари аьхю разивалиинди кьабул апIури, дурариз заан кьимат тувра. Дугъан гьякьикьатдиз тялукь, маракьлу эсерари неинки Табасарандин, хъа гьацира вари Дагъустандин литературайин девлетлу хазна дерин апIбак лайикьлу пай кивра.
Узу гьадму ляхниин инанмиш ва умудлу вузаки, дугъан цIийи китабра урхрудари разивалиинди кьабул апIиди, тамарзуди, аьшкьниинди урхиди.
Китабдиз сифтейин гаф бикIури, узуз учву, думу урхуз хъюгърайи гьюрматлу дустар, шаирин яратмиш апIбариз бахш дапIнайи йиз фикрарихъди таниш апIуз ккундузуз.
Аьхиримжи йисари табасарандин литература, Дагъустандин гизаф чIаларин, жюрбежюр рангарин литературйирси, вари жюрейин эсерарихъди дерин ва девлетлу гъабхьну. Думу артмиш ва девлетлу апIбак Багъир Ражабовди чан лайикьлу пай кивра. Дугъан яратмиш апIбар, неинки эсерарин жюрбежюрвалиинди, хъа гьацира яратмиш апIбаъ чаз хас хатIнииндира, чIалнан дерин мяналувалииндира, гюрчегвалииндира тафавутлу шула.
Гьаму китаб урхуз хъюгърайи гирами дуст, диди уву «Йиз халкь, уву. » шиърихъдира таниш апIуру. Дидиъ автори, чан халкьдин саб цIюмгъял учв вуйиб улупури, кIваантIан дамагъ апIури, бикIура:
Йиз халкь, уву, гъалхан бисну, гъилинжи,
Гъахьунва ихь тарих адлу бикIури.
Алдаку яв велед гъашиш, дисури
Гъахьунва, за дапIну, жанлу апIури.
Узу, йиз халкь, йигъан хьубан, хъугъ, ари,
Кьибла, Кяба увкан дапIну, йиз багъри,
Худайизси икрам, жан-юкIв эдрегри,
Ибадатра увуз аза апIури.
.
Эгер узкан инсан гъахьнуш рягьимлу,
Баб-Ватандиз, халкьдиз багъри вафалу.
Саб жизбикьан жара фукIа кьиматлу
Каш, инсан учв апIру гюрчег, жюрэтлу
Дурар, йиз халкь, увкан узуз гъибихъну.
Китабдиъ айи «Йиз кIван цIюмгълар», «Кьисмат», «Гьякьлувал анжагъ саб шулу» ва хайлин жара эсерариъ шаири, китаб урхурайи яр-дуст, ухьуз инсандин мярифатлувалин, ватанпервервалин лайикьлувалар улин ниниси уьрхюз дих апIура.
Китабдиъ Багъир Ражабовди ухьу «Халкьдикан ккун апIураза» кIуру шиърихъдира таниш апIура. Му эсер дугъу «Намуснан сир» роман бикIуз хъюгърайиган, яратмиш гъапIуб ву. Чан набалугъ вахтна Жюгьейикан вуйи кьиса гъеебхьган, дугъу думу нянатлу апIури, «Няънайин чIвурд» кIуру шиир бикIуру, ва ажугълували гиж гъапIу дугъу Хиварин мулкариин али саб бяргълин гъюрд’ина аьхю кIикIилра гатIабхьуру.
Хъасин уьмриъ учв гъудуркьу вахт- на, Персияйин ва Кавказдин тарих дериндиан ахтармиш гъапIган, кьиса дугъаз кучIлануб вуйиб ашкар шулу. Гьаму вахтна шаири, чан дирбаш’вал улупури, халкьдикан багъишламиш апIуб, хил алдабгъуб ккун апIури, «Халкьдикан ккун апIураза» кIуру шиир яратмиш апIуру. Китаб урхурайи гьюрматлу яр-дуст, гьаму китабди уву гьадму эсерихъдира таниш апIуру.
Уьмрин саб бязи шартIар улуркьиган, ухьу вари: аьдати инсанар, гьи-каятчйир, шаирарра кмиди, ягъалмиш шули аьдат ву. Тарихназ дицисдар дюшюшар гизаф мялум ву.
Дагъустандин ва вари Кавказдин имам Шамилра, саб вахтна Жюгьейси, инсафсузди тянкьид апIури гъахьну. Гьадму вахтна Расул Гьямзатовдира, Багъир Ражабовди Жюгьейси, Шамилра тянкьид апIурайи шиир яратмиш апIуру. Хъасин тарихнан рягьимлу микIари думу кучIал вуйиб ашкар гъапIиган, Расул Гьямзатовдира чан «Йиз юкIв дагълариъ а» поэмайиъ халкьдикан чалан хил алдабгъуб ккун апIура.
Риб шишлиъ жин апIуз шулдар, кIуруганси, гьякьикьатдиз хас дару бюгьтанра гьаммишан иша гъябгъюри гъубзудар. Жюгьейикан вуйи кьиса гьякьикьатдиз тялукьуб вуйиш, шубубан дагъларин уьлкейиина гъахи кьадарсуз аьхю аьрвалар дугъан жасусвал себеб дубхьну гъахидар вуйиш, Дагъустандин имбу миллетари Жюгьей ва вари ухьу, табасаран халкь, нянатламиш дарапIди гъитидайи. Думу кучIал вуди гъабхьну. Хъанара сабсан далили думу кьиса гьякьсуз вуйиб субут апIура. Нагагь гьаци дайиш, Надир-шагьдин кьюр тарихчйири – Мягьямед-Заки Астрабадийи ва Мягьямед Казимди, хъа гьацира Персияйин тахтнахъ гъаши Урусатдин вакил Иван Калушкинди, шагьдин гьарсаб алдабгъу къадам бикIури гъахьи тарихчйири, чпин шагьди кIули гъуху чапхунчи дявйир гиман апIбан бадалира, Жюгьейин жасусвал тарихназ аьян дарапIди гъитидайи.
Багъир Ражабовдин аьхю жюрэтлувал ва тарихи гьунар гьадму гъабхьнуки, дугъу шубуб аьсрин сирникк жин дубхьну, ихь халкьдин намусниин гъабши ХVIII аьсрин нянайин леке, аьхирки, ХХI аьсрин эвелариъ гьаммишанлугъ вуди марцц гъапIну.
Дугъу гьацира гьадму шубуб аьсрин нянайин лекейихьан, тарихдиъ ужуди машгьур вуйи, ургур пягьливан чвйирин чи Рейгьанатра гьаммишанлугъ вуди марцц дапIну, ихь халкьдин тарихдиз думу Табасарандин жалали ва такабур ришси мялум гъапIну.
Китабдин авторин ватанпервервал, инсанпересвал ва мярифатлувалин гужливал хъана сабсан далили ухьуз ашкар апIура. Гизаф йисарин бегьерлу ахтармиш апIбарин ва фидакар зегьметнан натижайиъ дугъу Кьалухъ Мирзайин ухьухьна дурубкьу «Гъач ебхьайчвуз ич кIван гьарай» кIуру, дагъустанлу халкьариз сатIи хьуз дих апIурайи чIатху эсериз, авторин чан хатI ва яратмиш апIбарихьна думу янашмиш хьувалин къайда уьбхюри, гьелбетда, чан авторвалра ади, кьюбпи уьмур тувра. Китабди гьадму эсерихъди ухьу таниш апIуру.
Гьеле шаири хили дидикIнайи кIажариъ имиди му эсерарихъди таниш гъахьи ихь аьлим Загьир Загьировди «Дагъправдайиъ» чап дапIнайи «Халкьдин рюгьлувалин аьхиримжи цIирар» кIуру чан макьалайиъ, му метлеблу эсериз лайикьлуди заан кьимат туври, авторин ватанпервервал ва устадвална бажаранвал къайд апIура.
Йиз фикриан, дидиъ чап дапIнайи юкьуб мяналу ва метлеблу поэмйирира урхурайир гьяйран дарапIди гъитидар.
Китаб урхурайи гьюрматлу яр-дуст! Гьаму китабдиъ айи эсерар компьютериъ чап гъапIур узу вуза. Белки, уву юргъун гъахьну шалва, вушра жикъиди сакьюбсана йиз фикрар пуз ккундузуз.
Гьаму къайдайиъди дурарихъди таниш гъахьиган, хъугъай, узуз – узу багъри Кьалухъ дагъдин ягъал тепе-йиин дийигънайиси, йиз улихь вари дюн’я рябкъюри гъабхьунзуз. Думуган узу литературайин майдандиъ чаргюлин гьалвиин лицурайиси гъабхьунзуз. Узу авторин чIалнан кишрийи гьяйран гъапIну. Шурахьна туврайи кюкйирин кунцIси, къаматлуди, гюрчегди бикIуз, я кIуз шлихьан вушра шулдар. Дициб бажаранвал Худайи йиз дуст Багъириз кьисмат гъапIну. Юргъа гьяйвнин кьяляхъ бишируг шулу, кIуруганси, дугъан гьамциб кьисматназ бахилвал апIурайидарра, белки, ашул.
Багъир Ражабовдин «Ашукь» кIуру поэма кюмпьютерихъ чап апIбан кьяляхъ хъана гъурхунза. Хъугъай, дидин кIулин игитарин хияларин деринвали, мюгьюббатнан марццивали, мярифатнан ва инсанпересвалин гужливали узук, узузра аьгъдарди, хлинцар кивганси гъабхьунзуз. Мюгьюббатнан гужли аьшкьнан шараб гъубхъу Лейласи, Шагьселемси, Ширинси, Аслиси, думу аьшкьну рюгьламиш дапIнайи «Ашукь» поэмайин игит Лейлайик Аьзряилин я тур, я туп кабхъри гъабхьундар. Думу чан мюгьюббатнан аьшкьну диликIузди хъиршдарин жергейиз гъахну. Гьаму жергейик кахьу игитар китабдиъ хъана гизаф шула.
Йиз фикриан, Багъир Ражабовди чан китабдиз «ДиликIузди хъиршдар» ччвур тувубра саб дюшюшдин ляхин гъабхьундар.
Учвуз, китаб урхуз хъюгърайи ярар-дустар, китабдиз сифте гаф бикIурайи узузси, нагагь думу бегелмиш гъабхьиш, я даш, гьай белки, саб фицибкIа нукьсанвал, кин кади гъябкъиш, ичв фикрар хърарахди йипай.
Автори ичв теклифар аьшкьлуди кьабул апIрувалиин ва дурарихьна чан рафтар, учвуз гиранвал ктадапIди, гьюрматлуди кIурувалиин, ягъалмиш дархьиди, дериндиан инанмиш ва умудлу вуза.
Источник
Сочинение на табасаранском языке кьюрд
Табасаран шиир
| dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:14 | Сообщение # 1 |
Сифтейин сес яв ебхьуру,
Яв багъри хил дарман шулу,
Уву ширинди рягъюру,
Улариз акв туву, дада. Дюн’яйиз шул гизаф девлет,
Заан шадвал, артухъ гьюрмат,
Амма дурар узуз, гьелбет,
УвутIан артухъ дар, дада. Сифте гъахьи велед гъяркъган,
Сифте увуз «дада» пиган,
Узу сабпи лик алдабгъган,
Фукьан шад гъахьнийкIан, дада. Фукьан йишвар гъяру нивкIсуз,
Дибрихъди вахт ипIуз, деуз,
Фукьан йисар гъюру уьрхюз,
Яв юкIв али велед, дада. Гъашиш велед цIибкьан нахуш,
Уьл дирипIри жан гъабхьиш буш,
Фукьан дердер увуз шулуш,
Рягъюра гьарсариз, дада.
_______________________
Аьбдюлгьюсей Кьасумов ЦIийи йису каъра унчIвик
Аьламатнан укIар, кIажар.
Ергура елкайин исикк
Ялхъниъ айи баяр-шубар. Аьлхъюб, тамшир, шад зарафат.
Хъади афну Аяз аба,
Гьеле сариз аьгъдру кьисмат
Ивну, шишал хьади зурба. Нежбрин кIваин ал чан ляхин.
Бегьерлуб йибхь жан ЦIийи йис!
Зат дарфиси булди дяхин
Абкъин ичIи шулай тахлиз. Марччлихънизра метлеб ашул.
Фикрик ка, хил ккивну шархьликк.
Ужуб дубхьну марччарин дул,
Кьюб ччил хури гьарсаб маччли. ТIумутIчийи кIура: «Яраб
Му ЦIийи йис шуйкIан гъяниб.
Ибшри тIумтIарин гьарсаб каб
АбцIуз шлусиб зурба сини». Ич бабу кIура: «ЦIийи йис,
Йибхьа бала, хатIа хъадруб,
БицIир, аьхюр мирас-варис
Зат даршиси бахтлу апIруб».
________________________
Гьюсейн Аьбдурахманов Яркурна кюл суст гъахьну,
Нирар’ин миркк гъизигну.
Зегьмет даккни темплиин
Дивандин йигъ улубкьну. Шлиз чIьуру вахт ву кьюрд?
Шлиз думу багьа дар?
Сагъ аязна лизи йиф
Мани хьадну дихъурдар. Адар кючиъ бишируг,
Адар кифир кIару чIамчч.
Дюн’я марцци дубхьна гъи,
Жилар’ин ал нурлу чарч. Дамагънаъ а бицIидар,
Мярхяриз гъуллугъ кади.
Вардин уьру ву гарцIлар,
Кучвухури зарб кади. Гагь ергури, гагь дахъри,
Дурар йиф’ин ву рази.
ЧIат дийигъна кьаби кас,
Набалугъ яш кIваз хури.
_________________________
Пирмягьямад Асланов Сифте дада пуз аьгъю шул бицIириз,
Хъасин дугъу «бабаъ» тIалаб апIуру.
Ижмиб вушра думу никкдин силбариз,
Дугъу думу хушниинди чIвубгуру. Аьхю хьиган, дубхьну ккунду дугъаз чан
Иман вуйи уьлин кьацIра чарасуз.
Уьл адру кас, саб шак адар, шул начан,
Уьл адруган, машквар, мажлис ву дадсуз. Уьлиз гьюрмат дапIну ккунду, думу дарш,
Инсаният шулу аку дюн’яйихъан.
Ав, ав, уьлиз гьюрмат апIин, ватандаш!
Думу ликрикк ккипну гъягъюз ккун мапIан.
_________________________
Манаф Шамхалов Гъулаъ айи радиоси рабхуй гьар:
Хъюгъяй жакьвар дид’ан улхуз гвачIинтIан,
Саб йишвхъанди шуйи рахури луфар,
Тму терефнаан ебхьуйи «чIяв-чIяв-чIинтIа». Гъулаз гъяйиз, ригъдин сабпи нурарра
Дийигъуйи, гъяхьну хифран кюлеригъ.
Гьарин кIанакк дахьуй малар-марччарра,
Хифру мичIли апIуйи чпиз хьадан ригъ. Ули уьбхру йишв вуйи гьар баяриз:
Лигуй гьаргъян, гъюраш жамрар швушв хьади.
Му гьар вуйи вартIан шадуб шубариз
Жуккмар ккитIуз гъюйи дурар тIил хьади. Хъа накь мягьрум гъапIну сарин хилари.
Имдар вари хифрахьан вуй девлетар.
Рябгъюрачвуз? Гъул гъабхура микIари,
Наан дусрушра аьжуз духьна луфар.
_________________________
Гьяжимурад ТIаибов Жумарт хили тIубччвурайи
Сиф’анси, мархь хъюбгъна убгъуз
Гъизилгюли чубхурайи
КIул за гъапIну, цIадлар урхъуз. Урши кIажардижикIну чан,
Кюкдин хярлан алдатну ул.
УкIар-кIажар вари бирдан
Гьяйбатниин гъахьну машгъул. Бистанчийин кьяши гъахьну
Ликрилан кIул’ина палтар,
Вушра дугъу тамам гъапIну
Бистниъ айу варлу ляхнар. Памадрарин ацIуз хъюгъна
Уьру нурар туврайи гарцIлар.
Гулдин цIабар дазаргну а,
Кяргъна арфанйирин фунар.
_________________________
Пирмягьямад Асланов Гьарарин кьакьчарикан рягъ ктатури,
Таза микI либцура, хуш гьенг йивури.
Ккебгърайи хушбахтлу йигъ’ин шад вуди,
Гьарин кIажарулхура лап назукди. НивкI’ан хъибгу ригъди, дапIну уьру маш,
Хулаз гъапIу рягьятназ ваз, чан гъардаш,
Завуз дуфна вари аьламдин шагьси,
Табиаьтдиз цIийи хиял хурайи.
_________________________
Гьяжимягьямад Гьяжиев Агь багъри чIал, агь баркаван,
Фици хьидар ув’ин гьяйран!
Дугъриданра, ккебгъур уву
Сюгьюрчи ва аьяндар ву. Ихь абйири гъюбхю хазна,
Магьа гъи узухьна тувна.
Кюгьне ва сагъ чIал жюр’этлу,
Вуза ув’инди девлетлу. Ширин вузуз му яв нефес,
Эй, зу гъюрхю, багъри дада.
Гьарган хулаъ хьуб му яв сес,
Яшайишдин шадвал вуда. Гьялал дапIну му яв мухрин никк,
Ктаунва адми узкан,
Дивуз улупур сабпи лик,
Гьархдариз гьич уву кIваълан. Хъана хиял гьич сабанра,
Дариз уву гьархну лицуз.
Гьязур вуза наан ашра,
Увуз йиз жан фида апIуз. Гьар сяаьтди, гьар минутди
Дийигъназа яв гъуллугънаъ.
Му йиз багъри шад Ватандиъ
Лицураза ади ву кIваъ.
_________________________
Шихмягьямад Гьямидов Гьарсар касдиз ватан саб ву,
Бализ багъри дадаси чан.
Йиз жан нефес ув’инди ву,
Багъри макан, Табасаран. Наан узу ккунивалкан
Гаф гъапишра, вуйиз увкан.
Ув’инди ву йиз рюгь уткан,
Йиз аьшкь, гьевес, Табасаран. Хуш вузуз сес яв гъярарин,
Гьарсаб кюкю яв хярарин,
Жакьвлин мукьмар, ув’ин гьяйран
Вуди, кIурай, Табасаран. Мюгькам вуяв дуствалин гъяд,
Мерд кас хуш хялижв вуяв кIван.
Уву вува йиз бахтнан хяд,
Ккуни ватан, Табасаран. | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:16 | Сообщение # 2 |
| Аьлимурад Аьлимударов, Дербент райондин Салик гъул. 1998-пи йисан Аь.Аьлимурадов сабпи ражари табасаран сягьнайиина конферансье вуди удучIвуру ва дидхъан мина, литературайихъди аьлакьалу ляхнарихъди багахьди таниш шули, Табасаран ва Дербент районарин культурайин идарйириъ гъилихну. Гьамусяаьт Аь.Аьлимурадов Дербент шагьриъ «Каспий» кIуру телевидениейин милли передачйир гъахру редакцияйин заведующийди лихура. Сарна сарди фикрарихъди… Сарна сарди фикрарихъди гъахьиган,
Агъзур жюре фикир гъюру яв кIулиз.
Яраб дюн’я наънан ккебгънайиб
вуйкIан,
Яраб, инсан гьаз гъюрур ву му
уьмриз?! Я кIул адар, я аьхир адар вахтнан,
Я дюн’яйин гьацIкьял, гъирагъра адар.
Кьюр касдикан сар шулу кьитур
бахтнан,
Девлет ади бахт гъадабгъуз даршлудар. Уьмрин чархну аьсрихъ аьсир
гъабхура,
Инсанарин гьарай, суза, гъам ади.
Гъунши, мирас-варис, тухум улхура,
Я жарарнур, я жвуван кас аьгъдарди. Магьа дуфна табиаьтдиз хьадукар,
Ужуб ният гьар инсандин кIваз хури.
Гюзел вахтну арццна ухьуз чан урар,
Ухьухьинди илтIибкIну маш аьлхъюри. Назвал кади адашвури а кюкйир,
Зав’ан гъюрай ригъдин нурар куркIиган.
Девран дубхьну, дибисну ккунирин хил,
Жигьил гъюра, хьадукран вахт хъубкьиган. | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:17 | Сообщение # 3 |
| Расмия Аьшурбегова, Табасаран райондин Гюгьрягъ гъул. Жулжагъ мектебдиъ 11-пи класс ккудубкIну, дугъу Дербентдин духтирвалин училищейиъ урхуз хъюгъну.
Сабпи шиърар мектебдиъ урхури амиди «Табасарандин нурар» газатдиъ чап гъапIну.Гьаз пашманди лигурава гъи, дада,
Му яв шуран шадвал айи улариз?
ЧIяаьн, дада, гъивунва узуз ранда,
Шуру фикир тувну му яв дарсариз. Ягъал мапIан, миннат вуйиз, му яв сес,
Думу сеснакк жин мапIана ккунивал.
Зиринг гьевес кади хъадабгъ яв нефес,
Яв дарс кIваъ а, алабхъидар читинвал. Уву туву гьар дарс, ясан насигьят,
Фикир мапIан, шуран кIваълан душнадар,
Пашман мапIан, апIин яв юкIв саламат,
Веледдиз яв аьлхъру улартIан ккундар. Зу бадали му дюн’яйиъ яшамиш
Шулайиб зуз, гизаф ужи аьгъязуз.
Гъийин йигъан яв дарсар кIваълан гьаиш,
Закур нянат гъюрубра хабар азуз. Фикир мапIан, велед ву кIури бахтсуз,
Уву гъвалахъ хъайиб дугъан бахт дарин,
Зу бадали яв жан ккидипну пулсуз,
Уву гъапIу ширин гаф кIваълан
гъярин?! | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:19 | Сообщение # 4 |
| Жамбулат Гьябибов, Хив райондин Лика гъул. 2001-пи йисан мектеб ккудубкIну, дугъу ДГУ-йин культурайин факультетдиъ актерарин отделениейиъ урхуз хъюгъру. Думу ккудубкIган Жамбулат Гьябибов табасаран драмтеатриъ лихуз хъюгъру. Дугъан сабпи шиърар «Ппази», «Дагъустан дишагьли» журналариъ ва «Табасарандин нурар» газатдиъ чап гъапIнийи. Ярхлаъ ава, кIваз ккуни кас, гъи узхьан,
Бедбахтвалиъ абхъну айиз зяиф юкIв.
Хъана фикрар гъюра кIулиз сар увкан,
Ялгъуз уьмриъ духьну азу гьисснан лукI. Агъзрар’инди хядар али мучIу зав,
Яв гъаншариъ деъназа сарди ахъли.
Яш гъабхьнушра, гъабхьундар апIуз битав
Узхьан йиз юкIв, фагьумдиан, жан али. Ярхлаанси нур туврайи бицIи хяд,
Йизуб вува, аьгъязуз, йиз уьмрин бахт,
Гъач йибтIурхьа ихь арайиъ гъадми гъяд,
Жил’ин шулдарш, завуъ ккабалгурхьа бахт. | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:20 | Сообщение # 5 |
| Сунаханум Гьяжикъурбанова, Табасаран райондин ТинитI гъул. ДГУ-йин филфак ккудубкIбалан кьяляхъ, ТинитI гъулаъ мектебдиъ мялимди гъилихну. Гьамусяаьт Дербентдин педколледждиъ табасаран чIалнан мялимди лихура. Салам увуз, йиз Ватан Салам увуз, йиз ватан,
Дагъ, хутIил, багъ ва бистан,
Салам увуз кIваантIан,
Йиз гьисснан марцци литIан. Уьмур хъапIрашра ярхлаъ,
Гьарган айиз уву кIваъ.
Ширинвалихъ яв жилин
Хъубкьруб дюн’яйиъ шулин? Уву анжагъ чарасуз
Мажбур гъахьунза гъибтуз.
Гъушну, гьархну ву, кIури,
Хиял мапIан, юрд багъри. Гъурабат ву гъурабат,
Тувдар диди кIваз кьувват.
Хуз шулдар дерин нефес,
КапIдар диди кIвак гьевес. Убзнийза шербет гажниъ Убзнийза шербет гажниъ,
Гъюр кIури бахтлу гвачIин.
Йигъан убхъуз саб цIадал,
Йигъан гъюз йиз кIваз шадвал. АпIурза йигъан саб кьюртI,
Ав, йигъан кIваз гъюриз кьюрд.
ГъапIва, кьисмат – йиз бика,
Шербетнакан гьаз сирка? | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:21 | Сообщение # 6 |
| Динара Гьясанова, Табасаран райондин ЧвулатI гъул. Дербентдиъ музыкайин училище ккудубкIган, Табасаран драмайин театриъ лихуз хъюгъну. Сабпи шиърар «Табасарандин нурар» газатдиъ чап гъапIну. Гьар йишваз сар алдаъну пис кьисматну,
Ярхла йишваъ сар вуйза, чи, ялгъузди.
ЮкIв дар шуйиз гъяркъиган нивкIуъ уву,
Уву рякъюз улар хъади, ккуни чи. КIваин хури шулза ихь бахтлу йигъар,
БицIи вахтна тамшир гъапIу чру хярар.
Адаш, дада фукьан дайинхъа гьяйран,
ВаритIан бахтлу ишри, кIури, ич шубар. Йиз улдаккна гъюру жакьварин сесну
ГвачIнин ухди уягъ гъапIунзу гъира.
Чиб-чпихъди вуйи дурарин шад сюгьбатну,-
Гьадму йигъар хъана фикрариз хура. Узу ккундиз кIурава,
Жара риш хабахъ хъаъри.
Гагьсан зенгар апIурва:
— Жарариз мягъян,- кIури. Яв кIваъ фу аш, аьгъю апIуз,
КкунийкIана, зулумкар.
Фукьан юкIвар дерднан лукIар
Духьнаш, рякъюз ккунийкIан. Уьмур хъапIри сарихъди,
КIваъ ава жарарихъди.
Уьмур саб ву, я инсан,
Лиг, закур «гьяйиф» макIан! | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:27 | Сообщение # 7 |
| Зейнабат Къазиева, Табасаран райондин Халагъ гъул. 1999-пи йисан дугъу, Москвайиъ психо-терапияйин институтдиъ дурхну, биоэнерготерапевтдин диплом гъадабгъну ва сакьюдар йисарилан ДГУ-йин химияйинна биологияйин факультет ккудубкIну. Гьамусяаьт дугъу Россияйин социальный университетдиъ ляхин апIура. Гъилицнац улихь вахтна,
Кебхну чак ирин турба,
Абгуз удучIвуйи чаз
ИпIрубкьан сад-кьюд йигъаз. Шли тувуйи шаршлин кацI,
Шлисана-вуш уьлин кьацI.
Рази шуйи гъилицнац,
Тувубси дюн’яйин гьацI. Шлин хуйи кахьуйи кьацI,
Шли йивуйи гакIвлин кьатI.
Гиран апIдайи чав зат,
Дупну, ву кьадар-кьисмат. Му вуйи улихь вахтна.
Гъи гьюдюхну замана.
Гъилицнац кIуру гафнаъ
Рябкъюра чаз гъи тягьна. Бажагьат, думу гъи ккарц,
Фурслу духьна гъилицнац.
Бисурадар швтушв дяхнин,
Ча кIура кьимат дидин. Яв гафар апIури кьатI,
Лигури машназ дикъат,
Садакьа балин кIуллан,
Ча кIура гъизил тIублан. Жан аьзиз абайин,
Жан аьзиз бабан,
ЦIюмгъял ич уларин,
Шадвал вува кIван. Жвуву киву багъдиъ
Йимишдин ву тIяаьм.
Хъаънайи йисариъ
Жигьилвалин гъелем. | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:28 | Сообщение # 8 |
| Гюлмягьмад Расулов, Табасаран райондин Ккувлигъ гъул. 1995-пи йисан Г.Расулов армияйиз гъушну ва Тихий Океандин Урусатдин сяргьятар уьрхру кьушмариъ военный оркестрин сифте музыкант, хъасин дидин дирижер гъахьну. Гьамусяаьт Г.Расуловди Дербентдиъ войсковой частнаъ ляхин апIура. Сан нивкIукди гъахьунза ихь дагълариъ.
Мукьан мурар уткан вуйиб аьгъдайзуз.
Ригъдин аквси яв манишин кIваз туври,
Узухьинди гъюри уву гъяркъюнзуз. БицIивалин дуствал кIваин апIури,
Лицурайхьа гъулан багахь хярариъ.
Уьмрин мяна фу ву йиз, уву дарди?
Зат гьархдарзуз, гъапнийва цIиб нач кади. Улариз лигури, кIваз хабарсузди,
Гъахьунва зуз саб дупну инсан багъри.
Ебгура юкIв, сивуъ айи жейранси,
Дюн’я тувси гъабхьунзуз му гафари. КIул за дапIну машназди яв гъилигган,
Пашманвал гъябкъюнзуз гюрчег улариъ.
Яв бахт уву жара багъдиъ гъабалгган,
МучIу гъабхьну ригъ йиз уьмрин завариъ. Яраб му бахт инсандин фициб вуйкIан?
НивкI’ан уягъ духьнашра, хабар дарзуз.
ЦIа кабхънайи юкIв багахьси гъябкъиган,
Уьмрин мяна фу вуш, аьгъю гъабхьунзуз. Сан нивкIукди гъахьунза ихь дагълариъ.
Мукьан мурар уткан вуйиб аьгъдайзуз.
Ригъдин аквси яв манишин кIваз туври,
Узухьинди гъюри уву гъяркъюнзуз. Сивун ягъал кIакIариз за дапIназа,
Шаиринси, кIул, абцIнайи фикрари.
Майдандиин диржну ликар дусназа,
Табиаьтдин багъривал гьисс апIури. Ватан уягъ дапIна. Дуфна хьадукар
Пагь, такабур вахт даринхъа успагьи!
Гъафунва инсандиз гъабхьиган бакар,
Сагъди гъитри жандак яв, инжиг дархьи. Нур атIабгна чюллериъ ригъдин машну,
Табиаьтдин гюзел рангнахъ балгури.
Алдабгъура лизи бачукI манишну,
Аьхиримжи пашман мяъли урхури. Миркклин мичIал нир гъябгъюра сес хъади.
Азадвалиин чан, гъи, гьяйран вуди.
Аьмлюхъ гьарин, дийибгънайи фурс кади,
Шикил нириъ атIабгнада утканди. | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:30 | Сообщение # 9 |
| ЦIийи шиърари гимикк ахсрар ккивра Уьмрин жикъи справка Гъийин девриъ бюлбюл жакьвлин мяъли Эй, инсан, икриъ саб гьар гъибт –
Саб гьар гъибт, узуз мукь апIуз.
Яв мухриъ сабцIибди йишв гъибт,
Мухриъ йишв гъибт – мяъли ивуз. АлдатIури бахчйир-багълар,
Диври ава гъвандин цалар;
Дюн’я рябкъюз лигру унчIваз
Гъаншар шула цална унчIвар. Чуру майднарин ерина
Яв жиларкан бетон дубхьна.
Таза дифарин ерина
Яв завариъ кумар духьна. Убшри адариз мушваъ юкIв –
Йиз мукь вуйиз гьарарна укI.
Яв икриъ узуз саб гьар гъибт!
Яв кIваъ йиз мяълийиз йишв гъибт! Шуран улихь уьмри дивну а хунча.
Дидиъ ивна гюрчег кIалбарин вичар,
Суйлу сумплар хъайи гъубалу чинчар,
Тухъ ишрийи пиян дапIнайи тIумтIар, Пули ацIнайишишлариз ухшар жихрар,
Модный кьакьвшар айи мишмишар гъатху,
КIваъ агъзур сир айи жвугърийир чIатху,
Ярхла уьлкйириан дуфнайи банан | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:32 | Сообщение # 10 |
| Сувайнат Кюребегова 1965-пи йисан июнь вазли Табасаран райондин Гали-Гюгьрягъ гъулаъ бабкан гъахьну. Багъри гъулаъ миржибпи класс ккудубкIу думу Избербаш шагьрин музыкайин мялимар гьязур апIру училищейик урхуз кучIвру. Училище ккудубкIбалан кьяляхъ Сувайнат хайлин йисари Хив райондин Гъвандикк гъулан кьялан мектебдиъ музыкайин мялимди гъилихну. Гьадму саб вахтна дугъу ДГПУ-йин филалогияйин факультетра гъурхну. Садшвнуд йисан Сувайнат «Табасарандин нурар» газатдин мухбирдира гъилихну. Гьамус думу Мягьячгъала шагьриъ айи Республикайин коррекцияйин центриъ музыкайин мялимди, «Дагъустан дишагьли» журналин редакторди лихура. Сувайнат Кюребегова сатIланди вуйи «Хядарин гим» поэзияйин китабдин авторарикан сар ву, дугъу чан яратмиш’валин рякъ давам апIура. Аьзиз дада, ният ади гъи увкан
Келима пуз, абгураза йиз кьалам.
Сар бицIириз уьмур бахш гъапIу узхьан
УдукьуйкIан арццуз яв миржиб аьлам? Миржир велед – миржиб шадвал, миржиб дерд
Назук жандиъ фици убшнияв, дада?
Вардаригъна пай гъапIиган саб юкIв мерд,
Хъана кьувват наънан гъабгунва, дада? | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:32 | Сообщение # 11 |
ВартIан кьутIкьлиб вушул тIяаьм нивгъарин
Дишагьлийин, гъахи велед чаз адру.
ВартIан аьхю бахтсузвал ву дадайин
Жвуву гъахи велед жвуваз хьуб аьду. Дада хьувал – ширинвал ву сяргьятсуз,
Веледдикан гъахьиш уьмриъ чаз гьякал.
Дада хьувал – бахтсузвал ву сяргьятсуз,
Велед гъахьиш чиркин апIрур никк гьялал. Даришривухъ, дада, велед кур – бахтсуз,
Накьдиъра яв кIваз архаинвал хьибдар.
Даришривухъ, дада, велед лайикьсуз,
Гюллдира яв юкIв мици тикйир апIдар. ВартIан кьутIкьлиб вушул тIяаьм нивгъарин
Дишагьлийин, му дюн’яйик пай кадру.
ВартIан аьхю бахтсузвал ву дадайин
Жвуву гъахи велед жвуваз хьуб аьду. Ватан арсран – Табасаран Яв аьрза кIваъ айиз, ватан,
Йиз жумарт юкIв – Табасаран.
ИчIи духьна гъи яв хутIлар,
Гьалварикан духьна бархлар. Айвуз вартIан адлу маскур,
Гьамус душвкан дубхьна яркур.
Жигьил гьергра, дабгну гъирагъ,
Кьаби гъулар духьна чуплагъ. Бабси ава, баяр хъадру,
Бабси ава, баяр аьду
Чаз гъахьиган, дерднакк ккайи,
Ургуб пина ккуртдик кайи. Белки, узу даршул аьриф –
АпIударза гъи яв тяриф,
Аьзиз ватан – ватан арсран
Йиз дердлу юкIв – Табасаран. | | dashkkyar | Дата: Четверг, 24.01.2013, 23:33 | Сообщение # 12 |
| Ккувлигъ гъул’ан вуйи ихь ватанагьли Гюльмягьямад Гьяжиагъаевич Расулов, гизаф йисари Урусатдин сяргьятариин жюрбежюр йишвариъ военный ляхин дапIну, гьамус тазади Дагъустандиз чан хал-хизан хъади кючмиш духьна. Дугъу Дербент шагьриъ рукьан рякъярин вакзлин оперативный учетарин отделениейин старший контролернди ляхин апIура. Улихьна йисари Гюльмягьямадди военный хориз урус чIал’инди дикIури гъахьи мяълийирин сборник ва дугъу гъибикIу музыкайиз вуйи мяълийир кайи дискар удучIвна. Гьелбет дугъаз Урусатдиъ ихь чIал’инди вуйи шиърар адагъуз гъулайди гъабхьундар. Дугъу чан шиърар табасаран редакцияйиз сабпи ражну вуди тувра. Сивун ягъал кIакIариз за дапIназа,
Шаиринси, кIул, абцIнайи фикрари.
Майдандиин диржну ликар дусназа,
Табиаьтдин багъривал гьисс апIури. Ватан уягъ дапIна. Дуфна хьадукар
Пагь, такабур вахт даринхъа успагьи!
Гъафунва инсандиз гъабхьиган бакар,
Сагъди гъитри жандак яв, инжиг дархьи Нур атIабгна чюллериъ ригъдин машну,
Табиаьтдин гюзел рангнахь балгури.
Алдабгъура лизи бачукI манишну,
Аьхиримжи пашман мяъли урхури. Миркклин мичIал нир гъябгъюра сес хъади.
Азадвалиин чан, гъи, гъяйран вуди.
Аьмлюхъ гьарин, дийибгънайи фурс кади,
Шикил нириъ атIабгнада утканди. Гьар бабат ниъ туврайи бул кюкйири
КIвак гьевес капIра, хуш вуйи мукьмиси,
Гидикьури, гьар жюрейин рангари
Хъпалгура жил халачийин накьишси. КIулиъ фикрар жаргъурайиз гьялакди,
Убзрайи мархьлин гъябгъюрайи селси.
Дийигъназа уьмрин кIакIнахь ялгъузди,
Бабхъан хътубгу, авру дубхьнайи ччилси. Фу гъабхьнийкIан, улдубгнайикIан гьаз му ччил?
Гъавриъ хьидар инсан, аьгъдруган чаз чIал.
Йитим дапIнайкIан эйсийи, дапIну ган
Дидин бабан, гьяйиф дарди бицIи жан. Гъуншдин ахъ’ан ебхьурай зяиф сесну,
Му йиз жандиъ зат юкIв имдруси дапIна.
Бабу гукIни ччилан юкIв дипну гъушну,
Эйсийин анжагъ вуйиган замана. Фу гъапIишра тахсир ккебкру замана,
Айиб дар кIур, дугъривал, заткьан машнаъ.
Дюз шлуганси, эгер дапIну зарафат,
Ачухъ гъапIиш, диди ухьуз чан сурат. | | dashkkyar | Дата: Пятница, 25.01.2013, 05:42 | Сообщение # 13 |
| Алимурад Алимурадов Яв тарих адлу дубхьну а дюньяйиз,
Аьхир адар увкан к1урай гафариз.
Узу лицру хуш юрдариз,жан гъурбан,
Гар вахтна кюкди ккаънайи,йих Ватан. Гьар гвач1нинган ширин мукьмар жакьвари,
Гьевес кади ахсрар ккивси йивуру.
Ц1адларихъди гварар ац1ну шубари,
Гюзел,ширин мукьмарихъди гъахуру. Жан Табасаран!Йиз нефес,йиз жан,
Гьар булагъдин шид вузуз к1ван дарман.
Узу шад вуза дирбаш халкь айи,
Яв бай,хтул вуза Ватан к1ваъ айи. Дюньяйиъ айи варт1ан
Женнетсиб йишв успагьи.
Шулва дабалгну гьарган,
Увкан к1ураза мяъли.
Ебхьури сес дагъларилан
Убсри а шид гъарзарилан
Гьар касдин дамагъ Ватан
Бахтавар йиз,Табасаран. Хъубкьиган хьадукар,хьад
Ккаъну шулва кюкйири.
Женнетдин йимимшдин дад,
Дарман дарин юк1вариз?
Аьламат шул гьар инсан
Гъябкъюр йиз Ватан масан.
Халкьдиз гюзел хуш майдан-
Бахтавар йиз,Табасаран. Источник |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
