Юла на татарском языке
Юла на татарском языке
1 бөтерелү
тузан бөтерелә — пыль клуби́тся
коры яфраклар бөтерелә — сухи́е ли́стья кру́жа́тся
суның бөтерелүе — завихре́ние воды́
кыз бөтерчек кебек бөтерелә — де́вушка кру́жи́тся как юла́
струклаганда йомычка бөтерелә — во вре́мя строга́ния стру́жки скру́чиваются
чәч бөтерелә — во́лосы вью́тся
малай бөтерелеп ятты — ма́льчик лёг, сверну́вшись в комо́к
елан йомгак кебек бөтерелгән — змея́ свила́сь клубко́м
көзге алдында бөтерелү — верте́ться пе́ред зе́ркалом
әни минем тирәдә нишләргә белми бөтерелеп йөри — ма́ма, не зна́я что де́лать, крути́лась о́коло меня́
2 бөтерчек
бөтерчек җибәрү — запусти́ть волчо́к
3 выжылдавык
бала идәндә выжылдавык әйләндерә — ребёнок на полу́ кру́тит юлу́
4 зер-зер
орчык зер-зер әйләнә — с лёгким жужжа́нием кру́тится веретено́
зерелдәвек зер-зер килеп әйләнә — со сви́стом кру́тится юла́
5 зерелдәвек
6 зырылдавык
зырылдавык ны җибәрү — пусти́ть волчо́к
7 кыбырсык
8 орчык кебек
9 урман тургае
10 бөтергеч
11 бөтерчек
12 урман
13 urman
См. также в других словарях:
юла — ы; ж. 1. = Волчок (2.В.). 2. Разг. О беспокойном, непоседливом, вертлявом человеке (обычно о ребёнке). Да посиди ты спокойно хоть минуту, вертишься, как ю.! 3. Небольшая певчая птица отряда воробьиных (обитает в лесах); лесной жаворонок. Запели… … Энциклопедический словарь
юла — См … Словарь синонимов
ЮЛА — ЮЛА, юлы, жен. 1. Детская игрушка, волчок (см. волчок1), пускаемый в движение щипком. «Ты тут скачешь, как юла какая.» А.Островский. 2. перен., только ед. Вертлявый, суетливый человек (разг.). «Что это за ребенок, за юла за такая? да посидишь ли… … Толковый словарь Ушакова
юла — юлить, сюда же Соболевский (РФВ 66, 347) относит др. русск. собств. Юла, 1495 г. (Тупиков) и производит все эти формы из *вьюла от вить (см.); см. также Преобр., Труды I, 128. Прочие этимологии не являются более достоверными, напр. предположение… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
Юла — Юла, Сулейман Сулейман Юла Общая информация Родился 29 ноября … Википедия
Юла — Lullula arborea см. также 18.2.2. Род Лесные жаворонки Lullula Юла [436] Lullula arborea Похожа на полевых жаворонков, с которыми иногда собирается в общие стайки, но мельче (с воробья), Спинная сторона с коричневым оттенком, над глазом более… … Птицы России. Справочник
ЮЛА — ЮЛА, Шы. Толковый словарь Ожегова. С.И. Ожегов, Н.Ю. Шведова. 1949 1992 … Толковый словарь Ожегова
ЮЛА — (лесной жаворонок) птица семейства жаворонковых. Длина до 15 см, на голове небольшой хохолок. В Европе (в России на восток доходит до Волги), Сев. Африке и М. Азии; селится на опушках, лесных полянах и т. п. Звонкая песня из быстрого повторения… … Большой Энциклопедический словарь
юла́ — юла, ы (волчок; непоседа чащео ребёнке; птица) … Русское словесное ударение
Юла — I ж. Детская игрушка в виде круга или шара на оси, которая при быстром вращении удерживается в вертикальном положении; волчок I. II ж. 1. Вид волчка [волчок I], используемого в азартной игре, с гранями по ребру, на которых обозначено: выигрыш и… … Современный толковый словарь русского языка Ефремовой
Юла — I ж. Детская игрушка в виде круга или шара на оси, которая при быстром вращении удерживается в вертикальном положении; волчок I. II ж. 1. Вид волчка [волчок I], используемого в азартной игре, с гранями по ребру, на которых обозначено: выигрыш и… … Современный толковый словарь русского языка Ефремовой
бу юлы
1 первопуток
2 съезд
3 траектория
4 трасса
5 автобусный
6 биография
7 взлётный
8 естественный
9 жизненный путь
10 ложе
11 Млечный Путь
12 некапиталистический
13 пробег
14 проток
15 разъездной
16 серпантин
17 спасение
18 спасительный
19 теплотрасса
20 трек
См. также в других словарях:
ЮЛЫ — в голове у кого. Пск. О ветреном человеке. Доп., 1858 … Большой словарь русских поговорок
юлы — бәйл. Тапкыр, мәртәбә узган юлы сагындырдың бу юлы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Юлы в голове — у кого. Пск. О ветреном человеке. Доп., 1858 … Большой словарь русских поговорок
ұюлы — сын. Көңілі ұйыған, сенген. Қадамын нық тастап, қолын жігермен сілтеп барады. – Жаңағы сөзіне көңілі әбден ұ ю л ы, сенулі (Лен. жас, 19. 07. 1973, 4) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Ура (приток Юлы) — У этого термина существуют и другие значения, см. Ура. Ура устье реки Ура Характеристика Длина 83 км … Википедия
Ёнтала (приток Юлы) — Ёнтала Характеристика Длина 18 км Бассейн Белое море Бассейн рек Пинега → Северная Двина Водоток Устье река Юла … Википедия
Юрас (приток Юлы) — У этого термина существуют и другие значения, см. Юрас. Юрас Характеристика Длина 63 км Бассейн Белое море Бассейн рек Пинега → Северная Двина Водоток … Википедия
Районные газеты Башкирии — Районные газеты Башкортостана газеты, выпускающиеся в сельских районах Республики Башкортостан. Учредителями газет являются государственные и муниципальные организации. В газетах размещается информация о деятельности органов муниципальной… … Википедия
юл — Бер торак пункттан икенче торак пунктка яки берәр урынга йөрү өчен хезмәт итә торган тапталган яки түшәлгән җир буе. Өстеннән яки эченнән хәрәкәт, аралашу башкарыла торган тирәлек тур. су юлы. Берәр тоткарлык, киртә һ. б. аркылы үтәргә мөмкин… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
юла — 1. юла, юлы, юлы, юл, юле, юлам, юлу, юл, юлой, юлою, юлами, юле, юлах 2. юла, юлы, юлы, юл, юле, юлам, юлу, юлы, юлой, юлою, юлами, юле, юлах (Источник: «Полная акцентуированная парадигма по А. А. Зализняку») … Формы слов
Районные газеты Татарстана — Районные газеты Татарстана газеты, выпускающиеся в сельских районах Республики Татарстан. Учредителями газет являются государственные и муниципальные организации. В газетах размещается информация о деятельности органов муниципальной власти … Википедия
йөзү юлы
1 первопуток
2 съезд
3 траектория
4 трасса
5 автобусный
6 биография
7 взлётный
8 естественный
9 жизненный путь
10 ложе
11 Млечный Путь
12 некапиталистический
13 пробег
14 проток
15 разъездной
16 серпантин
17 спасение
18 спасительный
19 теплотрасса
20 трек
См. также в других словарях:
ЮЛЫ — в голове у кого. Пск. О ветреном человеке. Доп., 1858 … Большой словарь русских поговорок
юлы — бәйл. Тапкыр, мәртәбә узган юлы сагындырдың бу юлы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Юлы в голове — у кого. Пск. О ветреном человеке. Доп., 1858 … Большой словарь русских поговорок
ұюлы — сын. Көңілі ұйыған, сенген. Қадамын нық тастап, қолын жігермен сілтеп барады. – Жаңағы сөзіне көңілі әбден ұ ю л ы, сенулі (Лен. жас, 19. 07. 1973, 4) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Ура (приток Юлы) — У этого термина существуют и другие значения, см. Ура. Ура устье реки Ура Характеристика Длина 83 км … Википедия
Ёнтала (приток Юлы) — Ёнтала Характеристика Длина 18 км Бассейн Белое море Бассейн рек Пинега → Северная Двина Водоток Устье река Юла … Википедия
Юрас (приток Юлы) — У этого термина существуют и другие значения, см. Юрас. Юрас Характеристика Длина 63 км Бассейн Белое море Бассейн рек Пинега → Северная Двина Водоток … Википедия
Районные газеты Башкирии — Районные газеты Башкортостана газеты, выпускающиеся в сельских районах Республики Башкортостан. Учредителями газет являются государственные и муниципальные организации. В газетах размещается информация о деятельности органов муниципальной… … Википедия
юл — Бер торак пункттан икенче торак пунктка яки берәр урынга йөрү өчен хезмәт итә торган тапталган яки түшәлгән җир буе. Өстеннән яки эченнән хәрәкәт, аралашу башкарыла торган тирәлек тур. су юлы. Берәр тоткарлык, киртә һ. б. аркылы үтәргә мөмкин… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
юла — 1. юла, юлы, юлы, юл, юле, юлам, юлу, юл, юлой, юлою, юлами, юле, юлах 2. юла, юлы, юлы, юл, юле, юлам, юлу, юлы, юлой, юлою, юлами, юле, юлах (Источник: «Полная акцентуированная парадигма по А. А. Зализняку») … Формы слов
Районные газеты Татарстана — Районные газеты Татарстана газеты, выпускающиеся в сельских районах Республики Татарстан. Учредителями газет являются государственные и муниципальные организации. В газетах размещается информация о деятельности органов муниципальной власти … Википедия
һава юлы
1 юл
юлда булу — быть в пути́
туры юл — пряма́я доро́га
чана юлы — са́нный путь
юл салу — проложи́ть доро́гу
юл язмалары — путевы́е заме́тки
юл билгеләре — доро́жные зна́ки
юл хезмәте — доро́жная слу́жба
аралашу юллары — пути́ сообще́ния
һава юлы — возду́шный путь; возду́шная тра́сса
су юлы — во́дный путь
юл югалту — потеря́ть направле́ние
юлны белү — знать маршру́т
агар су юлын табар — (посл.) теку́чая вода́ найдёт себе́ вы́ход
чаңгы юлы — лы́жный след, след лыж
яшен юлы — след мо́лнии
келәмдәге сары юл — жёлтая поло́ска на ковре́
шигырь юлы — строка́ (стро́чка) стихотворе́ния, стихотво́рная строка́
якын юл — бли́зкий путь
юлга азык — провиа́нт на доро́гу
авыр юлдан соң — по́сле тяжёлой доро́ги (пое́здки, хожде́ния)
тормыш юлында — на жи́зненном пути́
үсешнең катлаулы юлы — сло́жный путь разви́тия
начар юлга басу — вступи́ть на дурно́й путь
төрле юллар белән — ра́зными путя́ми
юл асты мәгънәсе — скры́тый смысл; подстро́чное значе́ние
юл булу — удава́ться, быть уда́чливым (о каком-л. деле, предпринятых шагах)
юл булды — (мне) сопу́тствовала уда́ча
юл булсын! — пусть (тебе́) сопу́тствует уда́ча!
юл күрсәтү — дава́ть, дать указа́ния осуществля́ть руково́дство
юл өсте — бо́йкое ме́сто
юл уңаена (уңына) — по пути́, проезжа́я (ми́мо)
юл уңаенда (юл уңаендагы) — находя́щийся на пути́ (на тра́ссе, маршру́те)
юл юсыгы белән — сле́дуя указа́ниям (пра́вилам)
юлга аркылы төшү (юлга аркылы яту) — быть препя́тствием; пере́чить; стоя́ть (встава́ть/встать) поперёк доро́ги
юлга киртә салу (юлга киртә кору) — возводи́ть/возвести́ прегра́ды; сооружа́ть/сооруди́ть барье́ры на пути́ ( кому-чему) ; воспрепя́тствовать
юлыннан азу (юлыннан язу; юлыннан чыгу; юлыннан шашу) — сби́ться с пути́, распу́тничать; сходи́ть/сойти́ с ума́
юлны буу (юлын буу) — останови́ть; прегражда́ть/прегради́ть путь (кому-л.)
юлны бүлү (юлын бүлү) — остана́вливать/останови́ть в пути́ (пу́тника); отвлека́ть/отвле́чь пу́тника
юлыңа ак җәймә! — ска́тертью доро́га!
2 аты-юлы
3 аты-юлы белән
аты-юлы белән сүгенү — руга́ться (брани́ться) ма́том, матери́ться прост. || ма́терная ру́гань (брань); мат
аты-юлы белән сүгү — руга́ть (обруга́ть, поноси́ть, чести́ть разг.) ; крыть прост. ма́том
4 каз юлы
5 тормыш юлы
6 һава
һава экологиясе — эколо́гия атмосфе́ры
саф һава сулау — дыша́ть све́жим во́здухом
тынчу һава — спёртый во́здух
һаваның дымлылыгы — вла́жность во́здуха
һава белән җылыту — обогрева́ть (нагрева́ть) во́здухом
салкын һава дулкыны — волна́ холо́дного во́здуха
һава агымы — возду́шный пото́к
һава басымы — атмосфе́рное давле́ние; давле́ние во́здуха
һаваны күзәтү — наблюде́ние за во́здухом
һавага күтәрелү — подня́ться в во́здух (не́бо)
һава элемтәсе — возду́шное сообще́ние
һава сугышы — возду́шный бой
һава чиген бозу — нару́шить возду́шную грани́цу
һава десантчылары — возду́шные деса́нтники
һава төсендә — голубо́й, лазу́рный, цве́та не́ба, небе́сно-голубо́го цве́та
котырган эт һавага карап өрү белән, айның нуры бетмәс — (посл.) из-за того́, что бе́шеная соба́ка обла́ивает не́бо, свет луны́ не поме́ркнет
алмашынучан һава — переме́нная пого́да
аяз һава — я́сная пого́да
көзге юеш һава — осе́нняя промо́зглая пого́да
һава бозылды — пого́да испо́ртилась (уху́дшилась)
болытлы һава — о́блачная пого́да, па́смурный день
һава салкынайтты — похолода́ло
һава шартлары — пого́дные усло́вия
һава үзгәреше — атмосфе́рные измене́ния
һавага карап, өең як — (посл.) ота́пливай дом по пого́де
коллективтагы һаваны үзгәртү — измени́ть атмосфе́ру в коллекти́ве
төньякның кырыс һавасы — суро́вый кли́мат се́вера
аңа көньяк һавасы ярамый — ему́ вре́ден кли́мат ю́га
диңгез буе һавасы — кли́мат на побере́жье мо́ря
һава алмашы — воздухообме́н
һавада йөзү (очу) — воздухопла́вание
һава үткәрми торган — воздухонепроница́емый
һава суыргыч — воздуховса́сывающий
һава баганалары — пусты́е мечты́
һава белән туену (туенып тору) — пита́ться во́здухом; пита́ться ма́нной небе́сной
һава үбеше — возду́шный поцелу́й
7 һава алмаштыру
һава алмашыну — измене́ние пого́ды
8 һава сигналы
9 һава тревогасы
10 юлы
бу юлы — в э́тот раз (на э́тот раз)
11 юлыңда бул
12 юлыңны кара
13 ава башлау
14 авыл юлы
15 ачык һава
16 бабалар юлы
17 басу юлы
18 бу юлы
19 гомер юлы
20 дымык һава
См. также в других словарях:
линия — 1. Аралашу юлы (тимер юл, һава юлы, су юлы һ. б. ш.) трамвай л. се 2. Аерым пунктлар арасындагы телефон, телеграф элемтәсе һ. б. ш. ; шуның өчен хезмәт итә торган җайланма. Электр энергиясен еракка тапшыру корылмасы 3. Окоп һәм ныгытмаларның чиге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аралашу — 1. (Аралау (2) 2. Тыгыз бәйләнеш тоту, бергә булу 3. Икенче бер нәрсә белән буталу, кушылу 4. Фикер алышу. АРАЛАШУ ЮЛЛАРЫ – 1) Тимер юл, су юлы, һава юлы кебек бәйләнеш, элемтә, транспорт юллары 2) хәрби. Йөрү, бер урыннан икенчесенә чыгу, хәбәр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аэронавигация — Очу аппаратларын билгеләнгән һава юлы буенча йөртү тур. фән, һава навигациясе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йомык — с. 1. Ябык, йомылган 2. күч. Аралашмаучан, сөйләшмәүчән кеше, артык тыйнак, басынкы. Аерымланган, башкалар белән бәйләнеше булмаган й. оешма, й. тормыш белән яшәү 3. Очлары белән тоташкан, ялганган (әйләнә, маршрут һ. б. ш.) 4. Чыгар юлы булмаган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
суыру — (СУЫРТУ) (СУЫРГЫЧ) (СУЫРТКЫЧ) – I. 1. Һава агымы белән эчкә тартып алу 2. Иренне кыскан килеш әз әзләп алу, эчү. Авызга кабып, суыргандай, имгәндәй итү (бармакны һ. б.). Организмдагы кан, сүл һ. б. ш имгечләре белән эчү, эчкә алу (бөҗәкләр,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
су юлы белән
1 аты-юлы белән
аты-юлы белән сүгенү — руга́ться (брани́ться) ма́том, матери́ться прост. || ма́терная ру́гань (брань); мат
аты-юлы белән сүгү — руга́ть (обруга́ть, поноси́ть, чести́ть разг.) ; крыть прост. ма́том
2 белү
юлны беләсеңме? — зна́ешь ли доро́гу?
ни буласын беләм — я зна́ю, что бу́дет
белгәнрәк кешеләрдән сора — расспра́шивай у бо́лее компете́нтных люде́й
белеп әйтәсеңме? — со зна́нием ли говори́шь?
сабагын белә — он усва́ивает свои́ уро́ки
белгән белгәнен эшләр, белмәгән бармагын тешләр — посл. уме́ющий (уме́лец) де́лает то, что уме́ет, незна́йка то́лько па́лец поку́сывает
үзең белдеңме? — сам ли ты научи́лся?
акны ак дип, хакны хак дип белү — посл. счита́й бе́лое бе́лым, а и́стину и́стиной
үзеңне яхшы дип белсәң, башканы әүлия дип белү — посл. е́сли себя́ счита́ешь хоро́шим, друго́го счита́й святы́м
кешедән элек үзеңне белү — на себя́ посмотри́
утыруын белә — знай себе́ сиди́т
уйлый белү — уме́ть ду́мать; пра́вильно (логи́чно) ду́мать
әләкләшергә беләсең бит! — а я́бедничать ты ма́стер!
белми дә — и знать не зна́ет
беләсе дә килми — и знать не хо́чет
белегез (белегез аны) — знай; не забу́дь; име́й в виду́
белмәссең (-мим) тагы — мо́жет и. не исключено́ и; чёрт не шу́тит
белсәң иде (белсәгез иде; белсәң иде әгәр; белсәгез иде әгәр) — е́сли бы вы зна́ли (ви́дели, понима́ли и т. п.)
белүемчә (минем белүемчә) — как я полага́ю; по моему́ мне́нию; по мои́м да́нным
3 аты-юлы
4 үз
үз урыным — своё ме́сто
үз хуҗалыгың белән яшәү — жить свои́м ли́чным хозя́йством
үз йортыңны салу — постро́ить свой дом
үз анасы — его́ родна́я мать
үз кешеләр — свои́ (бли́зкие) лю́ди
бала үз телендә нидер әйтә — ребёнок на своём языке́ что́-то говори́т
үз акылыңда (булу) — в своём уме́, без поте́ри па́мяти и́ли созна́ния
үз алдына — само́ по себе́; самостоя́тельно
үз аршыныңа үлчәү — ме́рить на свой арши́н
үз башыннан чыгару — выду́мывать, сочиня́ть небыли́цу
үз белдеге белән (белдегенчә) — по своему́ усмотре́нию; без разреше́ния, самово́льно
үз вакытында — своевре́менно, в своё вре́мя; в по́ру, во́время
үз дигәненә ирешү — доби́ться своего́
үз дигәнеңдә тору — наста́ивать на своём, упо́рствовать
үз дигәнеңчә — по-сво́ему, по своему́ жела́нию, по свое́й во́ле
үз җае белән — свои́м хо́дом, свои́м чередо́м
үз җилкәсенә алу — брать (взять) под свою́ отве́тственность, приня́ть на свои́ пле́чи
үз җилкәсендә тату — испыта́ть на свое́й шку́ре
үз ирке белән — доброво́льно, по свое́й во́ле
үз итү (күрү) — счита́ть свои́м (бли́зким, ро́дственным), поступа́ть (с кем-л.) по-сво́йски
үз кабыңа бикләнү — уходи́ть в свою́ скорлупу́
үз казаныңда кайнау — вари́ться в со́бственном соку́
үз кайгысы кайгы — то́лько своё, до чужо́го (посторо́ннего) де́ла нет
үз каны (сөяге) — свой ро́дственник
үз кеше — свой челове́к; свой брат, свой в до́ску
үз колагыңа (үз күзеңә) үзең ышанмау — не ве́рить свои́м уша́м (глаза́м)
үз көне — ли́чная, самостоя́тельная жизнь
үз көчеңә керү — взять си́лу, войти́ в си́лу, стать жизнеспосо́бным, окре́пнуть
үз көчеңдә калу — в си́ле (в си́лах)
үз кулы белән — доброво́льно, по свое́й во́ле
үз күзлегеннән карау — смотре́ть со свое́й колоко́льни
үз манарасыннан торып сөйләү (карау) — говори́ть (смотре́ть) со свое́й колоко́льни
үз өстенә — на себя́, на свою́ го́лову
үз сүзе сүз (үз бер тиене тиен, үз кырыгы кырык, үз туксаны туксан) — см. үзсүзле
үз сүзен итү — сде́лать по-сво́ему, по своему́ жела́нию
үз сүзеңне әйтү — сказа́ть своё сло́во, прояви́ть себя́ (в чём-л.)
үз урынына кую (утырту) — поста́вить на (своё) ме́сто, указа́ть (его́) ме́сто
үз урыныңны белү — знать своё ме́сто
үз үлеме белән үлү — умере́ть свое́й сме́ртью
үз хәле хәл — не до други́х; до други́х де́ла нет
үз чиратыңда (нәүбәтеңдә) — в свою́ о́чередь
үз эченә бикләнү — замкну́ться; станови́ться необщи́тельным
үз эшеңдә булу — де́лать своё де́ло; не обраща́ть внима́ния на друго́е
үз юлыңда (йөрү) — идти́ свое́й доро́гой (свои́м путём)
үз юлың белән бару — идти́ свое́й доро́гой (свои́м путём); поступа́ть самостоя́тельно (незави́симо, по своему́ жела́нию, по свое́й во́ле)
үз ягына аудару — перетяну́ть на свою́ сто́рону
5 су
салкын су — холо́дная вода́
кайнар су — горя́чая вода́
кайнамаган су — сыра́я вода́
агым су — прото́чная вода́
чишмә суы — ключева́я вода́
диңгез суы — морска́я вода́
газлы су — газиро́ванная вода́
минераль су — минера́льная вода́
кар суы — та́лая вода́
су процедуралары — во́дные процеду́ры
су тамчылары — водяны́е ка́пли
су тузаны — водяна́я пыль
су үлчәгеч — водоме́р
су бүлгеч — водоотво́д
китапның яртысы су — полови́на кни́ги состои́т из воды́
тирән су — глубо́кая вода́
су кимәле — у́ровень воды́
су этеме — напо́р воды́
су өсте — во́дная пове́рхность
су юлы белән — во́дным путём
су тегермәне — водяна́я ме́льница
территориаль сулар — территориа́льные во́ды
Ык суы — река́ Ик
Казан су — река́ Каза́нка
киң су — широ́кая река́
су ярларыннан чыкты — река́ вы́шла из берего́в
ашказаны суы — желу́дочный сок
җимеш суы — фрукто́вый сок
сабын суы — мы́льный раство́р
селте суы — щелочно́й раство́р
эремчек суы — творо́жная сы́воротка
кәбестә суы — капу́стный рассо́л
тозлаган кыяр суы — огуре́чный рассо́л
су белән дә аера алмассың — водо́й не разольёшь; не разле́й вода́
су белән юып алгандай булды — как ве́тром сду́ло; как бу́дто коро́ва языко́м слизну́ла
су болгату — мути́ть во́ду
су кебек агылу — течь реко́й; течь широ́ким пото́ком
су кебек (су урынына) эчү — знать назубо́к; отвеча́ть без запи́нок
су кушу — прибавля́ть/приба́вить от себя́; залива́ть
су сибеп үстергәндәй — как грибы́ по́сле дождя́
су төбенә китү — идти́ ко дну; утону́ть
су төбенә җибәрү — пусти́ть (отпра́вить) на дно; утопи́ть
суга батканда саламга ябышу — хвата́ться за соло́минку
суга сәнәк белән язган (язылган) — на воде́ ви́лами напи́сано
суга төшеп югалган кебек — как в во́ду ка́нул
суга төшкән тавык кебек — как мо́края ку́рица; как в во́ду опу́щенный; (ходи́ть) мо́крой ку́рицей
суга төшкәндәй булды — как в во́ду ка́нул
суга төшсә, судан да коры чыга торган — из воды́ сухи́м вы́лезет
судагы балык кебек — как ры́ба в воде́
судан коры чыгу — вы́йти сухи́м из воды́
сусыз юа, җилсез киптерә — языко́м сте́лет; язы́к хорошо́ подве́шен
6 контрабанда
контраба́нда белән шөгыльләнү — занима́ться контраба́ндой
контраба́нда белән сату итү — торгова́ть контраба́ндой
контраба́нда товарлары — контраба́ндные това́ры
контраба́нда юлы белән — контраба́ндным путём
7 алдау
үзеңне алдау — обма́нывать (самого́) себя́; самообма́н; самообольще́ние
алдаган өчен үч алу — мстить за обма́н
алдау юлы белән — обма́нным путём
ун сумга алдаганнар — обжу́лили на де́сять рубле́й
алдау максаты белән — с це́лью надува́тельства
бу хисең алдый күрмәсен — смотри́, что́бы э́то чу́вство не обману́ло (подвело́) тебя́
хәтерем алдамаса — е́сли мне не изменя́ет па́мять
сәгатем алдады — часы́ подвели́ меня́
алдап ышандыру — убеди́ть ло́жью
8 ачык
ачык ишек — откры́тая дверь
ачык китап — раскры́тая кни́га
ачык тәрәзә — распа́хнутое окно́
ачык космоска чыгу — вы́йти в откры́тый ко́смос
ачык якалы күлмәк — руба́шка с откры́тым во́ротом
ачык иҗек — откры́тый слог
ачык тән — обнажённое те́ло
ачык дала — откры́тая (го́лая) степь
ачык күк йөзе — чи́стое не́бо
көн бик ачык — пого́да о́чень я́сная
ачык төсләр — я́ркие цвета́
ачык зәңгәр — я́рко-си́ний; све́тло-си́ний
ачык кызыл — я́рко-кра́сный
ачык яшел буяу — све́тло-зелёная кра́ска
ачык гайбәт — я́вная клевета́ (ложь)
дуслыкның ачык дәлиле — очеви́дное свиде́тельство дру́жбы
ачык фикер үткәрү — провести́ чёткую мысль
тәкъдимегез ачык түгел — ва́ше предложе́ние не совсе́м я́сно
ачык аңлатма — вразуми́тельное объясне́ние
ачык сөйләм — членоразде́льная речь
имзасы ачык түгел — по́дпись неразбо́рчивая
ачык йөз — приве́тливое лицо́
ачык тәнкыйть — гла́сная кри́тика
ачык суд — откры́тый суд
ачык тавыш бирү юлы белән — путём откры́того голосова́ния
ачык сайлаулар — откры́тые вы́боры
ачык авызлылык — ротозе́йство
ачык күзле — проница́тельный, зо́ркий, яснови́дящий; прозорли́вый книжн.
ачык күзлелек — проница́тельность, зо́ркость; прозорли́вость книжн.
ачык күңелле — открове́нный, и́скренний, чистосерде́чный, прямоду́шный, откры́тый; откры́тая душа́; душа́ нараспа́шку ( у кого)
ачык күңеллелек — открове́нность, и́скренность, чистосерде́чие, чистосерде́чность, прямоду́шие
мәсьәләне ачык калдыру — оставля́ть вопро́с откры́тым
тавышы ачык ишетелә — го́лос его́ слы́шится отчётливо
ачыкка чыгыйк — вы́йдем на просве́т (откры́тое ме́сто)
аран ачыгына киртә салу — заложи́ть же́рдью прохо́д (вход) в заго́н
9 абстракцияләү
галимнең абстра́кцияләү сәләте — спосо́бность учёного абстраги́ровать (к абстраги́рованию)
абстра́кцияләү юлы белән — путём абстраги́рования (абстра́кции)
10 дедукция
деду́кция юлы белән исбат итү — доказа́ть путём деду́кции (дедукти́вным ме́тодом)
11 кооптацияләү
комитет составын коопта́цияләү юлы белән тулыландыру — пополне́ние соста́ва комите́та путём коопти́рования
12 охшашлану
охшашлану юлы белән синтаксик синонимнар ясалу — образова́ние синтакси́ческих сино́нимов путём уподобле́ния
13 пайчылык
пайчылык (юлы) белән — в скла́дчину, путём скла́дчины
14 партеногенез
партеногенез ярдәмендә (ысулы, юлы белән) — при по́мощи (спо́собом, путём) партеногене́за
15 потенцирлау
потенцирлау юлы белән — путём потенци́рования
16 прокатлау
прокатлау юлы белән — спо́собом прока́та, путём прока́та
17 редупликация
редуплика́ция юлы белән сүз ясау — словообразова́ние путём редуплика́ции
18 сафландыру
башны сафландыру — освежи́ть го́лову
хәтерне сафландыру — освежи́ть па́мять
үсемлекне ялгау юлы белән сафландыру — облагоро́дить расте́ние приви́вкой
сыерларның токымын сафландыру — облагора́живать поро́ду коро́в
19 селекция
селе́кция юлы белән яхшыртылган сорт — сорт, улу́чшенный путём селе́кции
20 тапкырлау
тапкырау гамәле — де́йствие умноже́ния
тапкырау һәм бүлү — умноже́ние и деле́ние
тапкырау юлы белән — путём умноже́ния
См. также в других словарях:
юл — Бер торак пункттан икенче торак пунктка яки берәр урынга йөрү өчен хезмәт итә торган тапталган яки түшәлгән җир буе. Өстеннән яки эченнән хәрәкәт, аралашу башкарыла торган тирәлек тур. су юлы. Берәр тоткарлык, киртә һ. б. аркылы үтәргә мөмкин… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ат — I. 1. Кешеләр йөртү һәм йөк ташу өчен файд. торган йорт хайваны, эре терлек 2. Ат башлы шахмат фигурасы 3. Юан бүрәнәне күн белән тышлап, дүрт аякка ныгытылган гимнастика җайланмасы. АТ БАШЫ – 1) Тарантаста кучер утыра торган урын 2) Ат йөртүче.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
суыру — (СУЫРТУ) (СУЫРГЫЧ) (СУЫРТКЫЧ) – I. 1. Һава агымы белән эчкә тартып алу 2. Иренне кыскан килеш әз әзләп алу, эчү. Авызга кабып, суыргандай, имгәндәй итү (бармакны һ. б.). Организмдагы кан, сүл һ. б. ш имгечләре белән эчү, эчкә алу (бөҗәкләр,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
абсолют — Идеалистик философиядә: галәмнең мәңгелек, үзгәрмәс, беренчел нигезе – рух, идея; диндә: алла, тәңре. с. Үзгәрми торган, үзгәрешсез. АБСОЛЮТ ЗУРЛЫК – Математикада: + һәм – билгеләреннән башка алынган зурлык. АБСОЛЮТ КҮПЧЕЛЕК – Иң зур күпчелек.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аппликация — 1. Кәгазьгә яки тукымага төрле төстәге кәгазь, күн яки тукыма кисәкләрен ябыштыру яки тегеп кую юлы белән орнаментлар, сәнгатьле рәсемнәр ясау 2. Шул юл белән ясалган сүрәт, рәсем, орнамент … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
имү — 1. Имчәктән сөт суыру 2. Гомумән сыеклыкны үзенә суыру (бөҗәкләр һәм үсемлекләр тур.) 3. Каты нәрсәне авызга кабып, төкерек белән чылатып суыру бармак и. 4. күч. Хәйлә юлы белән кеше акчасыннан, байлыгыннан файдалану. Кеше хезмәтеннән файдалану,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өйрәнү — 1. Берәр эшне башкарырга, эшләргә күнекмә алу 2. Берәр һөнәрне, белгечлекне үзләштерү, шуңа ия булу 3. Берәр нәрсәне укып, аның белән танышып тиешле белемнәргә ия булу, тиешле мәгълүмәт алу 4. Ия булу, үзләштерү (башка бер телне) 5. Белем һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
синтезлау — 1. Синтез ысулы белән тикшерү; кушып берләштереп гомумиләштерү 2. Синтез юлы белән барлыкка китерү, ясау, табу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
синтезлаштыру — 1. Синтез ысулы белән тикшерү; кушып берләштереп гомумиләштерү 2. Синтез юлы белән барлыкка китерү, ясау, табу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сугару — 1. Су сибү: суга, дымга туендыру 2. Дымлы шартлар булдыру өчен каналлар, арыклар һ. б. ш. үткәрү, төзү 3. Су эчертү (хайваннарга) 4. күч. Берәр төрле идея, караш рухын бирү, шуңа буйсындыру әсәрне көрәш рухы белән сугару 5. Кыздырганнан соң ук… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
транзит — 1. Бер илдән икенче илгә өченче ил аша, бер пункттан икенче пунктка арадаш пунктлар аша юлчылар һәм товарлар ташу эше 2. с. Шул эшкә нигезләнгән. Билгеләнгән урынга кадәр транзит белән бара торган; транзит юлы белән башкарыла торган. Аэропортта,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге